TOWARZYSTWA LITERACKIE GRECJI

 

Greckie towarzystwa i stowarzyszenia literackie

 

Jak powszechnie wiadomo, Grecy uwielbiają wszelkiego rodzaju organizacje, towarzystwa i stowarzyszenia. Jest ich tyle, że często żartuje się, że w Grecji każdy jest prezesem. Nie inaczej jest w świecie literatury. Ponieważ autor zazwyczaj przy swoim biogramie zaznacza, że jest członkiem towarzystwa literackiego, nie podając jego pełnej nazwy, możemy zakładać, że w Grecji działa tylko jedno takie towarzystwo. Nic bardziej mylnego! Poniżej przedstawiam podstawowe informacje na temat ważniejszych greckich towarzystw literackich. Wybrałam te, których siedziba miesći się w Atenach, bo jak zapewne się domyślacie, podobne działają chyba w każdym greckim mieście.

Nazwom tych towarzystw nie zostało przypisane „oficjale” polskie tłumaczenie, nawet nie wszystkie podają tłumaczenie swej nazwy na język angielski, dlatego też możecie niekiedy spotkać się w polskiej bibliografii z innym przekładem ich nazw, zwykle różnice mogą wynikać z wymiennego użycia słów „towarzystwo” – „stowarzyszenie”.

Na początku znajdują się opisy dwóch najczęściej mylonych stowarzyszeń, następnie, kolejność omawianych towarzystw jest przypadkowa.

Na temat niektórych z towarzystw udało mi się znaleźć jedynie kilka informacji, postaram się, w miarę możliwości, uzupełniać opisy.

 

 

Towarzystwo Pisarzy Greckich

(Εταιρεία Συγγραφέων, Hellenic Authors’ Society)

Towarzystwo Pisarzy Greckich to dziś zdecydowanie najprężniej działające towarzystwo literackie w Grecji. Zostało założone 22 listopada 1981 r. przez czołowych greckich pisarzy i poetów. Pierwszym, honorowym przewodniczącym Towarzystwa był jeden z najbardziej znanych poetów greckich, nagrodzony w 1979 r. nagrodą Nobla, Odiseas Elitis. Później Towarzystwu przewodniczyli inni, równie cenieni w Grecji pisarze, m.in. Thanasis Valtinos, Vasilis Vasilikos. Obecnie przewodniczącym jest Giorgos Chuliaras. Towarzystwo liczy ponad 350 członków, wśród nich greckich poetów i pisarzy, ale także krytyków literackich, tłumaczy literatury zagranicznej, oraz tłumaczy literatury greckiej na inne języki, obcokrajowców propagujący literaturę grecką zagranicą i jej badaczy. Członkami honorowymi towarzystwa są m.in. Umberto Eco, Edmund Keeley, Milan Kundera, Amos Oz. Członkiem Towarzystwa wcale nie jest tak łatwo zostać. Wniosek o członkostwo można złożyć dopiero pięć lat po ukazaniu się pierwszej książki, po czym kandydatura jest głosowana. Rocznie przyjmuje się jedynie dwóch, trzech nowych członków.

Towarzystwo ma stanowić platformę łączącą swoich członków mieszkających w całym kraju oraz poza jego granicami. Jego głównym celem jest wspieranie wolności wypowiedzi oraz promowanie literatury greckiej, w kraju i zagranicą. Zadaniem Towarzystwa jest także organizacja różnych wystaw, wieczorów literackich, skierowanych głównie do mieszkańców Aten.

Od dwudziestu trzech lat Towarzystwo wydaje corocznie kalendarz, wzbogacony o teksty członków, zazwyczaj skupione wokół jednego tematu (np. Ateny, księżyc itd.). Towarzystwo wydaje także inne publikacje, w 2017 roku w czterech tomach dołączanych do jednej z greckich gazet opublikowanych zostało 219 tekstów (poezja, krótkie teksty prozą, fragmenty prozy) członków Towarzystwa. Zbiór nosił tytuł „Daidalos”.

W 2003 roku Towarzystwo wydało antologię Greek writers today z przetłumaczonymi na j. angielski tekstami 117 członków Towarzystwa (prace nad tomem nadzorował David Connolly). Niedługo ukaże się uzupełnione wznowienie tomu, z tekstami 210 poetów i pisarzy.

Towarzystwo Pisarzy Greckich co roku przyznaje cztery nagrody.

  • Nagroda „Dido Sotiriou” przyznawana jest greckiemu lub zagranicznemu pisarzowi, który podkreśla istotę kontaktu między narodami i kulturami.
  • Nagroda „Daidalos” przyznawana jest greckiemu lub zagranicznemu pisarzowi, który promuje kulturę
  • Co roku ogłaszana jest krótka lista trzech debiutujących poetów i trzech debiutujących prozaików, z których wyłaniani są laureaci nagrody „Giannisa Varverisa”, za debiut poetycki i „Menisa Koumandareasa”, za debiut prozatorski.
  • W planach Towarzystwa jest także ustanowienie specjalnej nagrody dla szkół w szczególny sposób promujących literaturę.

Towarzystwo współpracuje z podobnymi stowarzyszeniami na całym świecie a także, m.in. doradza w wyborze kandydatów do Literackiej Nagrody Nobla.

W siedzibie Towarzystwa organizowane są spotkania Klubu Czytelnika, w których może wziąć udział każda osoba interesująca się literaturą i wraz z literatami i zaproszonym pisarzem podyskutować o książkach.

Siedzibą Towarzystwa jest mieszkanie w bloku przy ul. Kodrigktonos, które kiedyś należało do znanej pisarki, Dido Sotiriou i jej bratanka, Nikosa Belogiannisa. Właściciele podarowali mieszkanie Ministerstwu Kultury, zaznaczając, że ma ono zostać przeznaczone na siedzibę Towarzystwa.

 

 

Towarzystwo Literatów Greckich

(Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, Society of Greek Writers)

  • eel.org.gr
  • Akadimias & Gennadiou 8, 106 78 Ateny

Towarzystwo zostało założone w 1934 r. przez m.in. K. Palamasa, N. Kazantzakisa, A. Terzakisa, P. Chorna. Stanowisko przewodniczącego Towarzystwa zajmowali m.in. G. Ksenopoulos i A. Sikielianos. Obecnie przewodniczącym jest Kostas Karousos.

Wśród celów Towarzystwa wymieniana jest walka o prawa greckich literatów oraz tworzenie kultury. Towarzystwo wydaje rocznik oraz organizuje różne konkursy, zachęcając tym samym do sprawdzania swoich sił w pisarstwie. Co roku przyznawana jest nagroda „Agis Theros” w dziedzinie folkloru, organizowane są konkursy poetyckie „Markos Avgeris” i „Pavlos Nathanail” (dla młodych poetów do 30. roku życia).

 

 

Narodowe Towarzystwo Literatów Greckich

(Εθνική Εταιρεία των Ελλήνων Λογοτεχνών)

Towarzystwo zostało założone w 1946 r. Założycielami byli m.in. czołowi pisarze greccy tamtych czasów, M. Karagatsis, K. Th. Dimaras, S. Mirivilis, A. Terzakis. Obecnie przewodniczącym Towarzystwa jest D. Magliweras. Honorowymi członkami są m.in. Th. Valtinos, K. Dimoula.

Towarzystwo zajmuje się organizacją konferencji i wydarzeń kulturalnych, do których należą m.in. poniedziałkowe wykłady. Organizowane są wystawy prezentujące twórczość członków Towarzystwa i wycieczki w różny sposób nawiązujące do literatury. Towarzystwo współpracuje z innymi podobnymi stowarzyszeniami a także gości zagranicznych pisarzy.

 

 

Związek Literatów Greckich

(Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών)

Związek Literatów Greckich został założony w 1930 r. Wśród założycieli Związku byli czołowi pisarze greccy tamtych lat, m.in. K. Palamas i D. Voutiras, pierwszym przewodniczącym został I. Griparis. Obecnie Związkowi przewodniczy E. Tzokas.

Celami Związku są: propagowanie uwielbienia dla literatury oraz wspieranie i rozpowszechnianie twórczości członków.

Związek ze zgromadzonych książek utworzył własną bibliotekę. Na przestrzeni lat wydawał różne czasopisma literackie, od 1975 r. nieprzerwanie wydaje czasopismo „Logotechniki dimiourgia”. Ponadto Związek organizuje wykłady, wycieczki, konkursy literackie dla dzieci, młodzieży oraz dorosłych, które mają zachęcić czytelników do tworzenia własnych tekstów.

 

 

Grecki Klub Pisarzy Kryminałów

(Ελληνική Λέσχη Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας)

  • elsal.gr
  • crimefictionclub.gr@gmail.com

Klub został założony 10 kwietnia 2010 r. przez 25 pisarzy, obecnie liczy ponad 40 członków. Pierwszą przewodniczącą Klubu była Athina Kakouri, obecnie przewodniczącym jest Sergios Gakas. Celem Klubu jest propagowanie powieści kryminalnej, wraz z wszystkimi jej odmianami, organizacja spotkań z czytelnikami i różnych wydarzeń poświęconych literaturze kryminalnej. Klub współpracuje z International Association of Crime Writers. W ramach działalności klubu opublikowane zostały zbiory opowiadań z tekstami jego członków.

 

 

Towarzystwo Greckich Pisarzy Teatralnych, Muzyków i Tłumaczy

(Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, Μουσικών και Μεταφραστών)

  • eeths.gr
  • Psaromiligkou 24, 10553 Ateny
  • info@eeths.gr

Towarzystwo zostało założone w 1894 r. przez grupę pisarzy i dramaturgów. Oficjalnie, jako fundacja, istnieje od 1908 r. W pierwszym zarządzie Towarzystwa znaleźli się m. in. P. Chorn i G. Ksenopoulos. Obecnie przewodniczącym jest Giorgis Christofilakis.

Od początku istnienia Towarzystwo zrzesza najwybitniejszych twórców teatralnych Grecji.  Zajmuje się wszystkimi dziedzinami twórczości związanymi z teatrem, w tym także tłumaczeniem tekstów teatralnych. Poza propagowaniem twórczości teatralnej, Towarzystwo zajmuje się także kwestiami prawniczymi związanymi z prawami autorskimi członków, ich egzekwowaniem itd.

Jednym z największych osiągnięć Towarzystwa było założenie w 1938 r. Muzeum Teatru, które niestety od kilku lat pozostaje zamknięte.

Związek jest członkiem zarządów teatrów państwowych, zarządu Greckiego Centrum Kinematografii, bierze udział w przyznawaniu nagród, wyróżnień, jest członkiem państwowych komisji festiwali artystycznych i innych wydarzeń kulturalnych.

 

 

Stowarzyszenie Filologiczne „Parnassos”

(Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός, Parnassos Literary Society)

O Stowarzyszeniu „Parnassos” wspominam na końcu, mimo że to najstarsze z funkcjonujących do dziś towarzystw literackich. Wymieniam je jako ostatnie, tylko dlatego, że jego działalność obecnie znacznie wybiega poza ramy literatury.

Stowarzyszenie zostało założone 24 czerwca 1865 r. w Atenach. Jego działalność miała służyć ogólnemu naukowemu i kulturalnemu rozwojowi mieszkańców, początkowo Aten, później całego kraju. Już w 1875 r. Stowarzyszenie zostało uznane za organizację non-profit. Jego pierwszym przewodniczącym był jeden z czterech braci, którzy założyli towarzystwo, Michail Lambros. Członkami Stowarzyszenia byli i są najznamienitsi przedstawiciele kultury greckiej, w tym oczywiście także pisarze, począwszy od przedstawicieli tzw. Nowej Szkoły Ateńskiej z Kostisem Palamasem na czele, ale członkami byli również E. Roidis, G. Ksenopoulos. Mówi się, że to właśnie literaci byli zawsze najbardziej aktywnymi członkami towarzystwa, także obcokrajowcy, m.in. G. D’ Annunzio. Członkami byli także malarze, muzycy, ale i politycy, w tym prezydenci Grecji i czołowi politycy zagranicznie, m.in. W. Churchill.

Już w 1872 r. Stowarzyszenie otworzyło szkołę wieczorową dla dzieci z biedniejszych rodzin. Do 1930 r. liczba dzieci kształconych w tej instytucji przekroczyła 100 tys. Szkoła wieczorowa funkcjonuje do dziś.

 W 1877 r. Stowarzyszenie zaczęło wydawać czasopismo filologiczne „Parnassos”. Po ukazaniu się 17 numerów, zaprzestano wydawana czasopisma w 1895 r., w 1899 r. na jego miejsce pojawiło się nowe czasopismo, zatytułowane „Epetirida”, które ukazywało się regularnie aż do 1939 r. W 1959 r. wznowiono wydawanie czasopisma, ponownie pod nazwą „Parnassos”. Rocznik wydawany jest do dziś.

Stowarzyszenie propaguje szeroko rozumianą kulturę organizując wykłady, wystawy, konkursy, seminaria, konferencje, wystawy itd.

W siedzibie „Parnassos” znajdują się m. in. zbiory biblioteczne Stowarzyszenia oraz około 250 obrazów malarzy greckich przekazanych Stowarzyszeniu.

 

Autor: Dorota Jędraś